Stel: jullie hebben eindelijk dat perfecte huis gevonden. De koopprijs past, de hypotheekadviseur knikt instemmend en de champagne kan bijna open. Dan komt de ‘saaie’ vraag: moet er ook nog een samenlevingscontract bij de notaris komen? Juridisch ben je tot niets verplicht, maar in de praktijk is het anno 2025 ronduit roekeloos om zonder contract samen eigenaar te worden. Hieronder lees je waarom.
Wat legt zo’n samenlevingscontract eigenlijk vast?
Een samenlevingscontract is een notariële akte waarin jullie regelen hoe jullie tijdens het samenzijn met geld, spullen, woning en – niet onbelangrijk – elkaars pensioen en erfenis omgaan. Het mooie is dat de wet bijna niets voorschrijft: je bepaalt zelf welke spelregels er in komen, zolang ze niet botsen met de wet. Denk aan afspraken over wie welke maandlasten betaalt, hoe spaargeld verdeeld blijft en wie de hond meeneemt als het ooit misloopt:
- De kosten die een kind met zich meebrengt;
- De verdeling van de kosten van boodschappen, woonlasten en kleding;
- Bankrekeningen;
- De verdeling van de bezittingen, indien jullie uit elkaar gaan;
- Een verblijvingsbeding (je mag de gemeenschappelijke bezittingen houden in het geval dat jouw partner komt te overlijden).
Twijfel je tussen een samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap? Lees dan ook: samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap?
Huis kopen zonder samenlevingscontract
Het is zeker mogelijk om een huis te kopen zonder een samenlevingscontract op te laten stellen. Er zijn namelijk geen enkele wetten die dit verplicht stellen. Toch zal elke hypotheekadviseur je afraden om dit te doen, aangezien het wél opstellen van een samenlevingscontract zoveel voordelen met zich meebrengt.
Lees ook: Huis kopen als starter? Dit komt erbij kijken.
Voordelen samenlevingscontract: 3 redenen om het wél te doen
1. Nabestaandenpensioen onder de nieuwe pensioenwet
Sinds de Wet toekomst pensioenen (2023) krijgen pensioenfondsen een strakker regime voor partnerpensioen. Een ongehuwd stel krijgt alleen recht op dat pensioen als er een notarieel samenlevingscontract ligt én de partner bij het fonds is aangemeld. Laat je dat na, dan is het potje simpelweg weg als één van jullie overlijdt.
2. Erfkwesties bij overlijden
Wie ongehuwd samenwoont, erft volgens het versterferfrecht niets van elkaar. Zonder contract (en meestal ook zonder testament) kan de langstlevende ineens mede-eigenaar worden met schoonouders of broers en zussen van de overledene. Dat leidt vaak tot noodgedwongen verkoop of uitkoop.
Zijn jullie wel getrouwd? Lees hier alles over de gevolgen van trouwen op je financiële situatie.
3. Fiscaal partnerschap en hypotheekrenteaftrek
Met een notarieel contract worden jullie automatisch fiscale partners. Dat klinkt saai, maar het bespaart in de praktijk honderden euro’s per jaar omdat je aftrekposten – zoals hypotheekrente – optimaal kunt verdelen. De Belastingdienst herkent jullie partnerschap direct; geen contract betekent ieder apart aangifte doen en minder speelruimte om de renteaftrek slim te verdelen. Wanneer je een samenlevingscontract hebt opgesteld word je fiscaal partner, waardoor je gezamenlijk belastingaangifte kunt doen. Hierdoor houd je meer geld over.
Heeft het samenlevingscontract invloed op mijn hypotheek?
Nee, de bank eist geen samenlevingscontract om de lening te verstrekken. Maar je kunt er wel afspraken in opschrijven die het later een stuk overzichtelijker maken. Denk aan: stel dat de een meer eigen geld inlegt, dan krijgt diegene dat bij verkoop eerst terug. Leg je zoiets niet vast, dan geldt simpelweg fifty-fifty bij ontbinding – ook al betaalde je partner maar eenderde van de inleg.
In dit geval kan het handig zijn om het samenlevingscontract op te stellen vóór de aanvraag van een hypotheek.
Wat kost zoiets in 2025?
Notarissen hanteren vrije tarieven. De Consumentenbond ziet prijzen uiteenlopen van zo’n € 250 tot € 1.000, afhankelijk van complexiteit en regio. Online akte-aanbieders zijn meestal goedkoper, maar bieden minder maatwerk. Offertes vergelijken loont dus.
Kun je wel wat hulp hierbij gebruiken? Het team van DoorKoen begeleidt je graag, ook ná de notaris. Neem gerust contact met ons op en laat doorKoen je adviseren je bij de grootste aankoop van je leven of bij de keuze voor de beste notaris.
Kun je het achteraf aanpassen of beëindigen?
Ja. Willen jullie nieuwe afspraken toevoegen – denk aan de komst van kinderen of een andere verdeling van spaargeld – dan ga je gewoon opnieuw naar de notaris. Uiteengaan kan zonder rechter; in de meeste contracten staat een simpele opzeggingsclausule. Alleen bij gezamenlijke minderjarige kinderen volgt nog een ouderschapsplan via de rechtbank. Lees hier alles wat je moet weten over uit elkaar gaan met een koophuis.
En kinderen dan?
Bij ongehuwd samenwonen is de moeder automatisch juridisch ouder met gezag. De andere partner moet het kind eerst erkennen en daarna samen met de moeder gezag aanvragen bij de rechtbank. Dat staat los van het samenlevingscontract, maar je kunt in het contract wél afspraken maken over kosten en verdeling van zorg.
Lees ook: Garant staan voor hypotheek kind? Zo doe je dat!
Alternatief: geregistreerd partnerschap of huwelijk
Willen jullie alles in één keer dichttimmeren – automatische erfenis, ouderlijk gezag en pensioen – dan is een geregistreerd partnerschap of huwelijk de snellere route. Het nadeel is dat je meteen gebonden bent aan het wettelijke stelsel (beperkte gemeenschap van goederen sinds 2018) en voor ontbinding bij de rechter uitkomt als er kinderen zijn. Een notarieel contract geeft meer vrijheid maar vergt dus wél dat jullie zelf blijven nadenken en zo nodig ook een testament regelen.
Huis kopen met of zonder samenlevingscontract? Laat je adviseren door DoorKoen!
Een samenlevingscontract voelt misschien als juridisch gedoe terwijl je net je droomhuis veilig wilt stellen. Maar in 2025 is het de enige manier om te zorgen dat de langstlevende rustig in het huis kan blijven wonen, het pensioen veiligstelt en de Belastingdienst niet te veel vangt. Het kost een middagje en een paar honderd euro, terwijl de ellende die je ermee voorkomt onbetaalbaar is.
Wil je sparren over wat er in jullie contract móét staan en wat vooral niet? Schakel even een adviseur in – bij DoorKoen zetten we alle scenario’s voor je op rij, van partnerpensioen tot de verdeling van de maandlasten. Dan kun je daarna met een gerust hart de champagne alsnog ontkurken.
